What makes a hero?

Những giấc mơ hời hợt

Hôm nay mình xem phim Her. Dù phim nói gì thì mình vẫn thấy Samatha không thật. Không thật tí nào. Nhưng có cái này thật: cảm giác hoang mang trước sức mạnh của công nghệ, của thế giới ảo. Mình nhận ra, thế giới ảo không chỉ là internet đâu, mà còn là chính cuộc đời ta đang sống này, một nơi đã bị ta "ảo hóa". Rất nhiều người trong chúng ta đã chọn không sống với thực tại.

Mình ngủ quên ngay đoạn cuối phim. Rồi tỉnh dậy. Như mọi lần bất ngờ tỉnh dậy khác, cảm giác của mình kinh khủng, lạ lùng lắm nhưng thật lắm. Đó là cảm giác xa lạ và sợ hãi với chính hiện tại này, và hồ nghi về một hiện tại khác.

Một hiện tại khác, nơi con người không tham vọng biết thêm nhiều thứ. Kỹ năng này, chiến lược nọ. Các phần mềm. Các công thức. Những con số giản đơn đến ngô nghê: 5 kiểu cấu trúc cho bài văn, 4 yếu tố quan trọng nhất của câu chuyện, 5 giai đoạn cốt truyện... Hay phổ biến hơn: 7 bước đến thành công. Ví dụ vậy. Đó chính là những thứ mình có lúc đã sa vào nói cho tụi nhỏ nghe, với không ít nhiệt tình. Đó không phải là hiện thực. Hiện thực cực kì sống động, tinh tế, đơn sơ nhưng phải thấu hiểu bằng cả trái tim dịu dàng. Hiện thực cũng không nằm trên mạng xã hội với các tin tức nóng hổi mà người ta cập nhật như thể không biết chuyện cướp, đốt, giết, hiếp nào mới xảy ra hôm qua là một nỗi xấu hổ. Thực tại giản dị hơn, bình an hơn.

Học sinh của mình mê máy tính đến đáng sợ. Nhưng lại ngại đọc văn dài. Không có thời gian type câu văn đủ chủ vị. Không có niềm vui xây dựng các giao tiếp có ý nghĩa.

Mình ước sao mình và các em sống trong một thực tại khác gần gũi hơn, tinh sạch hơn. Không có nhiều sáng kiến tiến bộ ra rả bên tai. Không cần xem báo mạng hàng ngày. Người ta dành thời gian nhìn nhau, nói và làm bằng trái tim. Xây dựng mối quan hệ tốt giữa người với người thật sự còn rất nhiều vất vả.

Một chuyện khác:

Mình tỉnh dậy đúng vào khi tivi đang chiếu phóng sự về làng nghề làm giấy cổ ở Yên Thái/An Thái - Hà Nội. Và người ta đọc một bài ca dao quen thuộc đến nao lòng:

Gió đưa cành trúc la đà
Tiếng chuông Trấn Vũ canh gà Thọ Xương
Mịt mù khói tỏa ngàn sương
Nhịp chày Yên Thái mặt gương Tây Hồ.

Và, chưa bao giờ thật lòng hơn, mình nhớ Hà Nội. Nhớ những điều không có trong sách, không có trong tâm hồn đau khổ, cay nghiệt của mình thời còn sống ngoài đó. Nhớ một Hà-Nội-là-Hà-Nội. Cũng có thể mình chưa bao giờ biết đến một Hà-Nội-là-Hà-Nội như vậy. Vì tâm mình hồi đó chỉ có nỗi buồn, sự ghét bỏ, tâm mình toàn vọng tưởng, mình đã luôn nghĩ rằng "cuộc sống không ở đây".

Vậy đó. Nhưng cũng đâu có nghĩa là mình của hiện tại đã chấm dứt những giấc mơ về một nơi nào đó "không ở đây". Những giấc mơ của con người đôi khi chỉ là trò chơi khăm được dẫn dắt bởi nhiều thứ: những tấm gương vô nghĩa (tiến sĩ ở Mỹ về, bạn thanh niên đi du lịch vòng quanh thế giới), những triết lý nông cạn (sách self-help, mạng xã hội), công nghệ nhiếp ảnh tân tiến lừa tình vô đối, vân vân.

Những giấc mơ hời hợt đẩy mình ra xa thực tại thuần khiết của mình. Những giấc mơ mà đuổi theo thôi cũng hết đời. Những giấc mơ mình sẽ phải trả giá.

Vì sao con không được chọn?

Có hơn 3 học sinh đã gặp mình và nói:
- Con muốn đón đoàn SST của Singapore. Cô à vì sao con không được chọn nhỉ?
- Cô ơi tiêu chí của họ là gì để họ chọn nhỉ? Con không cần được chọn nữa đâu vì trễ rồi. Nhưng con muốn biết tiêu chí để lần sau con được chọn cô à.
- Con buồn lắm cô à. Con không hề nhận được thông tin gì hết. Bạn nào được chọn thì bạn đó biết thôi.
...
Mình không an ủi học sinh: không sao đâu con. Hoặc: con phải cố gắng hơn nữa. Cố gắng là để vì bản thân mình thôi. Hoặc: một chuyện nhỏ vầy con cho qua nhé, mai mốt cơ hội sẽ đến với con. Hoặc: người ta có lý do của người ta con à. Con thử suy nghĩ lại mình trước nhé. Tiên trách kỷ mà...
Mình nói với HS:
- Thật là mấy người tào lao hết sức con à. Họ nghĩ họ là trời, trời kêu ai nấy dạ đó con à. Con không nên thầm buồn bã, tự trách mình làm chưa tốt, tự động viên mình bằng mấy câu ngớ ngẩn. Thật ra, vấn đề nằm ở người ta, chứ không phải mình. Và mình không phải hàng hóa để họ thích thì lựa, không thì bơ. Mình không cho ai định nghĩa mình. Mình không sống bằng định nghĩa của những kẻ vô duyên tự cho mình có quyền phủ định ai đó. 
Tóm lại là cho qua. Đi làm việc của mình. Và đừng bao giờ để họ sai khiến, bắt nạt là được.

Một chuyện để nghĩ

1. Mọi giáo viên và mọi nơi trong nhà trường này đều kể với mình những câu chuyện có mô típ như sau:
- X. là một đứa cá biệt/đanh đá cá cầy/hay vi phạm lỗi A./tinh tướng hay cãi... Đại khái là những học sinh không giống hình dung và mong muốn của giáo viên.
- Anh/chị đã dùng cách này nè (giấy tờ/hình phạt/phụ huynh/chép phạt/quy trình/điểm hạnh kiểm/giám thị).
- Cuối cùng nó sợ chết khiếp/có dám nữa đâu/đỡ rồi/không hề ho he gì nữa/thay đổi/ngoan.

Và rất dễ kết luận rằng mình đã thay đổi được một học trò.
Trong lúc thực thi các giải pháp kỷ luật, thầy cô phải có một niềm tin và luôn phải tự nhủ với mình rằng: "Mình có thể bị ghét, làm nó ghét, nhưng đó là điều tốt cho nó. Rồi mai sau nó sẽ hiểu. Phụ huynh sẽ hiểu."

2. Vấn đề là:
- Có thật mình thay đổi được HS hay chỉ làm cho HS tạo ra một vỏ bọc trước mặt mình hòng yên chuyện?
- Làm sao mình lại biết được cái gì là tốt cho ai đó?
- Làm sao mình dám chắc hành vi của HS là sai trái, là lỗi lầm mười mươi?
- GV có từng phạm lỗi như vậy? GV có thích bị ai ép buộc?

3. Hồ nghi của mình:
- Đằng sau lỗi sai có thể là một nỗi sợ.
- Tại sao không ai kể rằng mình đã "nói chuyện" với HS như thế nào và hiểu ra điều gì?
- Tại sao luôn có kẻ thắng người thua? Mình không thắng HS thì HS sẽ đè đầu cưỡi cổ mình thật ư? Có cách nào bình đẳng, vui vẻ hơn?
- Những đứa trẻ ngoan ngoãn là những đứa sẽ nổi loạn kinh khủng nhất khi nó thoát ra được những lời khuyên và ép buộc thuở ấu thơ.
- Những đứa bị rèn giũa, cải tạo nặng quá thì sẽ phạm tội vì nó đã bị gắn nhãn là kẻ xấu rồi.
- Các biện pháp hay ho, thông minh của GVCN lúc nào cũng chứa sự cưỡng bức trong đó và tích tụ dần, trẻ con sẽ cảm thấy bị tổn thương.

4. Đáp án cuối cùng:
Chưa có. Mình đang tìm hiểu.

Con có muốn ôm cô không?

Con là bạn nhỏ lịch sự nhất mà cô từng biết. Luôn cúi đầu, dạ thưa, nói năng rõ ràng, dùng từ chuẩn xác, chừng mực. Con thường chia sẻ với cô chuyện nọ, chuyện kia. Con cũng hay giúp cô.

Cho tới khi cô biết con có vấn đề về kiềm chế cảm xúc, với người bạn mà con yêu quý nhất. Khi tình cảm không được đáp lại, con dùng kéo làm mũi bạn chảy máu, ấn đầu bạn, siết cổ bạn. Kết quả là ba mẹ bạn gặp cô đòi chuyển lớp.

Con bảo lúc đó, con là một con người khác.

Nhớ lại những ngày trước đó của con, khi con còn là một cậu bé tự nhiên, lịch sự, cô không muốn tin là con đã có hành động thô bạo với bạn. Con ngồi đó nhỏ bé và đầy băn khoăn, giữa cô, giám thị, phụ huynh. Con đang cố giải thích cho mình, xoay sở, sửa sai. Con phải đối mặt với thế giới người lớn quá đáng sợ, con phải đối diện với lòng mình quá rối ren, lạ kỳ. 

Nhiều ngày sau đó, cô vẫn không tin con là một cậu bé thô bạo. Nhưng cô không biết làm gì. Mình chỉ nói chuyện với nhau, nhiều thật nhiều. Cô không cho bạn chuyển lớp, cô xin phụ huynh cho con cơ hội cuối cùng. Như thể cô đang trốn tránh, trì hoãn, vì trong lòng cô không tin, lòng cô không thể quyết liệt hay cứng rắn gì được. Cô đang nhớ lại hình ảnh trong sáng của con, trên bục giảng, giữa sân trường, với chiếc áo khoác xanh lam luôn thơm phức, những bước chân chắc chắn và những giọt mồ hôi.

Rồi mình giao hẹn với nhau. Rồi con gồng lên để giữ lời hứa. Đến sớm mỗi ngày, chạy qua chạy lại phụ lớp việc vặt, đóng góp ý tưởng để lớp tốt hơn. Con nói nhiều hơn ngày thường. Khi người ta nói nhiều như vậy, có lẽ họ đang bất an. Cô không nhắc nhở con hay lấy làm khó chịu. Cô cười và để con như thế. Cô muốn nhìn xem, con tự đi qua khó khăn này ra sao. Khi con có nguy cơ phải rời xa người bạn con quý nhất, khi con đang đánh mất dần lòng tin của người lớn, khi con bị gán cho những tính từ xa lạ, con sẽ làm thế nào. 

Nhưng, lòng cô thắt lại khi con bày tỏ tình cảm với cô nồng nhiệt hơn ngày thường. Một lần nọ, con nói với cô: con thương cô, may mắn khi cô chủ nhiệm con, giúp đỡ con trong chuyện này. Một buổi sáng, con nói con muốn ôm cô. Những ngày cận kề sinh nhật cô, con đi ra đi vào. Con lo âu: tại sao cô lại sinh nhật vào thứ Bảy, con biết làm sao bây giờ? Con hỏi ngược hỏi xuôi, rồi băn khoăn, nghĩ ngợi. Đến bản thân cô còn thờ ơ với sinh nhật của mình, vậy mà không ngờ có một bạn nhỏ lo cho cô nhiều đến thế.

Cô nhớ đến mình của ngày xưa. Đó là ngày mà cô xem những người xung quanh quan trọng hơn chính bản thân mình. Cô cuống cuồng yêu thương, cuống cuồng quan tâm, chăm sóc. Vì mỗi khi trở về một mình, cô sợ một mình. Cô sợ bị bỏ rơi, sợ cô đơn. Thường sau một lỗi sai, cô cố gắng gấp đôi để chứng tỏ mình cũng là người tốt. Cô cần được làm hòa. Nhưng không nhiều người hiểu điều đó. Rồi cũng có ngày cô từ bỏ khát vọng làm người tốt, chấp nhận sự méo mó và chấp nhận cô đơn.

Thế giới của con thật khó lý giải. Cô chỉ có thể liên tưởng đến chính cô, và âm thầm nghĩ rằng con đáng thương như vậy. Thật sự, cô không bao giờ biết hết những gì đang xảy ra trong tâm trí con những ngày lạ lùng này. 

Chiều nay, 8/10, trước ngày sinh nhật cô 2 ngày, con tìm cô trong phòng họp. Con trao cô món quà là hộp bánh chị con tự làm và chiếc túi con nhờ mẹ mua. Con cúi đầu lễ phép: dạ con tặng cô, con chúc cô sinh nhật vui vẻ. Cô đã dặn con nhiều lần, chớ có cầu kỳ. Nhưng cô vẫn cảm động vì đây là món quà sinh nhật đầu tiên cô nhận được trong năm nay. Rồi hình ảnh con của mấy ngày nay đầy lo âu và nghĩ ngợi ùa đến trong suy nghĩ khiến cô ngạc nhiên, hạnh phúc. Con cười xấu hổ, hai cánh tay con mở ra rồi khép lại liên hồi, bối rối như buổi sáng con nói con muốn ôm cô.

Cô hỏi: Con có muốn ôm cô không?
Con nói: Dạ có.

Rồi cô nhận cái ôm đầu tiên từ học trò. Và cũng là lần đầu tiên cô xúc động tới vậy. Chỉ cần nghĩ đến mấy từ nặng nề: siết cổ bạn, cắt mũi bạn, bạo hành, chuyển lớp đã quanh quẩn trong tâm trí mấy tuần nay, là cô lại muốn rớt nước mắt vì thương con. Đến bây giờ cô vẫn không tin.

Con là một người chu đáo. May mắn cho ai được con yêu thương.

Every Child Needs A Champion

Đi dạy và đi buôn

Tớ nhớ hồi xưa còn bé, tớ hay buộc một cái dây thật dài từ cửa sổ này sang cửa sổ kia của cái nhà, xong treo đầy sách báo lên đó, làm "cô hàng bán sách" "lim dim" chờ khách tới. Bố mẹ tớ làm bưu điện nên hồi đó thứ nhà tớ có nhiều nhất là báo (cũng tự hỏi sao mình không mê nghề báo luôn đi cho tiện). Tớ cũng chịu ảnh hưởng của cái dây treo báo trên phòng giao dịch cơ quan bố mẹ nên mới thích trò này. Hôm khác, tớ lại bày sách ra giường rồi xếp thành từng khu vực khác nhau, bán theo kiểu sạp sách. Bố mẹ thấy vậy chê tớ bị dấm dớ, còn khách hàng thì dĩ nhiên là chả có ma nào.

Tớ chuyển sang mê bán thịt, bán rau. Tại vì mỗi lần ra chợ cùng mẹ, tớ rất thích được quan sát các cô bán thịt, bán rau ở đó. Tớ tự chế ra những miếng thịt béo núc để bán bằng cách lấy vỏ bưởi đã gọt rời khỏi quả, coi phần trắng là nạc còn phần xanh mỏng hơn là mỡ, hì hục ngồi thái rồi tự bán, tự mua. Có mấy lần tớ mạnh dạn xông thẳng ra chợ với hàng hóa là những bó rau hái ở vườn nhà. Trong đó có một hôm tớ với mấy đứa con nít được rủ theo cùng bị khách chửi banh vì mải cãi nhau “cái rau này gọi là rau mùng tơi hay rau ngót”, “nên bán hai trăm một bó hay là năm trăm”. Rồi cũng có lúc tớ lại khiến họ thương và buồn cười, vì mang một rổ hoa giấy nhặt được bên đường ra chợ bán. Hồn nhiên dữ dội như vậy đó! :)

Có mấy trò khác tớ cũng yêu thích, mà bớt dại hơn. Trong đó có dạy học. Bố mua cho tớ một cái bảng đen rõ to, tớ đem nó ra làm "đạo cụ" để tổ chức lớp học cho bọn trẻ con trong khu tập thể. Chẳng nhớ hồi đó tớ "dạy" gì, chỉ nhớ hễ học được gì trên lớp là tớ lại mang về nhà, xuyên tạc thành bài dạy. Có lần tớ “dạy” cả tiếng Anh. Cô giáo cũng cần xinh đẹp và ra dáng, thế nên tớ lấy cái mũ len có đuôi dài, đội lên đầu rồi cột túm cái đuôi lại để bắt chước mái tóc đuôi ngựa của cô Hà lớp Một Xê. Để dọa học sinh thì tớ có cây thước dài của bố. Mọi việc diễn ra rất suôn sẻ, nhiều cảm hứng.

Rồi tớ nhận ra mình thích mấy thứ kiểu vậy. Tớ được chủ động bày vẽ ra mọi thứ, tớ vừa được chăm sóc vừa được điều khiển người khác. Còn những thứ tớ làm việc cùng thì luôn rất là xinh xắn, đáng yêu. Một mớ rau xanh rì, một cục thịt núng nính, bao nhiêu sách báo thơm mùi giấy và một lũ trẻ con loi choi lóc chóc.

Lớn lên tớ đi dạy, đúng như mơ ước thời bé. Khi tớ nói rằng hồi bé tớ thích làm cô giáo lắm đấy, tụi bạn bảo: "Hồi bé ai mà chẳng thích làm cô giáo". Tớ im lặng rồi nghĩ rằng mình hóa ra chẳng phải là giỏi giang khi giữ được ước mơ hồi bé. Chỉ là mình chẳng chịu lớn lên, tính toán một chút thôi.

Tớ cũng bán hàng nữa. Tớ bày ra một hiệu sách trên mạng, chăm chút cho nơi đó trở nên nhộn nhịp, vui vẻ, xinh xắn. Nhưng vì chẳng kiếm đâu ra sách và thời giờ, nên tớ chỉ chơi cho vui vậy rồi thôi. Lâu lâu quay lại cái fanpage, tớ thấy nó vẫn tuyệt đẹp như vậy, chỉ có điều vắng teo. Tớ cảm thấy nuối tiếc rồi nhận ra, tớ cũng yêu công việc ấy lắm. Bỏ công ra, chăm chút cho một cái gì đó, chăm sóc cho một vài ai đó.

Bây giờ thì nhiều người chọn đi buôn hơn đi dạy, nhưng trong số đó ít người dồn vào việc buôn bán một cái gì đó. Nên tớ thường rất ghen tị với những người như Bánh Ngọt, chị Nhàn. Họ bán hàng giống như là đang đi thực hiện một ước mơ nào đó vậy. Cái ước mơ ấy nhỏ, xinh và hiền lắm. Là được tỉ mẩn cả ngày với những thứ mình yêu, gửi những tình yêu ấy đến những người mình không quen biết, tự tạo ra mọi thứ quây quanh cái thế giới riêng tư của mình, không cần đi theo sự chỉ đạo của ai, triết lý đao to búa lớn của ai...

Điều duy nhất tớ muốn nói là, đi dạy và đi buôn giống nhau nhiều lắm, và chả bên nào thanh cao hơn bên nào. Cả hai đều chứa đựng cực kỳ nhiều niềm vui, giữ hộ mình rất nhiều mơ ước. Chỉ riêng cái cách bạn cư xử với công việc của bạn, rồi quyết định biến nó thành cái giống gì thì mới khác nhau thôi.

Vậy đó. :)

À, nếu tụi tớ lấy nhau, tớ và K. í, thì tụi tớ đã tính sẵn khi về già sẽ làm gì rồi. Mở sạp sách và lớp học miễn phí. Nếu tụi mình đọc lại những dòng này vào thời điểm đó, thì bạn nhớ ghé nhà tớ để xem có đúng vậy không nha?

Mình đã thử (2)

Mình đã thử nghĩ cách để giảm bớt những kiệt quệ về sức khỏe và những lo phiền, sao cho không phải cắt đi một phần công việc mà vẫn xoay sở được, thở được, sống vui hơn.
Có rất nhiều vấn đề. Mình chỉ nói một số thôi.
Đầu tiên là chuyện ăn cơm. Mình quyết định tự nấu dù mất thời gian vì ăn ngoài mình không hợp, hay đau bụng. Ở một mình thì nên ăn rất đơn giản. Nhiều khi mình tham lam, muốn bữa ăn có đủ nhóm chất này nhóm chất nọ. Dần dần mình chỉ nấu một món có đạm và một món có chất xơ. Canh có thể không cần vì ngày nào mình cũng uống nhiều sữa và nước. Khi ăn uống như vậy, mình thấy chuẩn bị mau hơn, dọn cũng mau hơn. Tính mình hay tự bày ra những chuyện mà mình không có khả năng dọn dẹp. Để tránh điều đó thì nên bày ra ít nhất có thể.
Nhiều người nghĩ đến ăn uống thấy mệt mỏi, thấy ăn như là nghĩa vụ, ăn chỉ cốt cho qua ngày đoạn tháng. Mình dù nấu ngon tới mấy, cũng có lúc ngao ngán trước mâm cơm. Những khi đó mình ráng ăn ít nhất một bát. Sau đó, nếu không ăn được tiếp nữa thì ngừng. Bao giờ có cảm giác đói thì lại ăn. Rồi uống thêm sữa. Ăn là thứ không nên cưỡng ép.
Vì biết làm gọn mọi thứ lại, nên mình có thể nấu cơm trưa mang đi mỗi ngày mà không có cảm giác nhiêu khê, mệt mỏi. Ăn đồ mình nấu hấp thu tốt hơn, lại tiết kiệm.
Thứ hai là chuyện buổi tối ở nhà.
Cả ngày đi làm, một buổi tối dường như là quá ngắn ngủi để nghỉ ngơi, chứ nói gì tới soạn bài cho ngày mai. Mình đã từng bị đuối sức vì điều đó, và rơi vào những cơn hoảng loạn kéo dài mà mình không muốn nhắc lại. Sử dụng buổi tối ngắn ngủi như thế nào thật sự là một vấn đề.
Gần đây, mình thấy ổn vì mình đã thử thay đổi. Về tới nhà, việc đầu tiên không phải là nhìn quang cảnh bừa bộn, ngán ngẩm một lúc rồi lui cui đi dọn. Muốn thế, ngày hôm trước và buổi sáng hôm đó mình phải dọn dẹp thật sạch sẽ. Khi mở cửa nhà ra, mình sẽ thấy sàn nhà sạch bóng. Lúc này, mình thay đồ thật thoải mái rồi lấy trái cây trong tủ lạnh ra ăn, vừa ăn vừa thả lỏng. Sẽ thấy khỏe lên ngay tức thì. Sau đó, mình cứ từ từ làm từng việc một. Khi đã xong xuôi, nghĩa là no cơm ấm cật, sạch sẽ từ trên xuống dưới, trong ra ngoài rồi, nhìn đồng hồ sẽ thấy nhằm vào khoảng 8 rưỡi, 9h. Đấy là trong trường hợp mình về tới nhà khoảng 7h (mình hay cố ở lại trường làm cho xong việc). Còn nếu về sớm hơn thì càng tốt. 

Như vậy là ăn uống, tắm rửa, dọn dẹp tất tần tật mất hơn một tiếng rưỡi. Vì sao mình không thấy mệt trong suốt quãng thời gian đó? Vì mình cố làm theo một vài nguyên tắc sau:

1) Tắt hoàn toàn mạng và nếu có thể thì tắt cả chuông điện thoại. Gần đây mình hầu như không dòm ngó fb nữa, thấy mình sống khác hẳn. 

2) Không nhìn đồng hồ lúc làm việc nhà. Làm xong hết rồi xem một lượt, sẽ bất ngờ lắm đó, vì thấy còn sớm quá. 

3) Xem việc nhà như những thú vui để thư giãn, giải trí. 

4) Tuyệt đối không nghĩ về việc ở trường trong lúc nấu ăn, tắm hay rửa bát. Chỉ tập trung vào cái đang làm. 

5) Bước đi trong nhà thật chậm. Cái này đơn giản mà cực hữu hiệu. Đi chậm như thể không có gì phải lo, không đi đâu mà vội. Bước để thả lỏng người, tại vì đây là nhà của mình nên mình phải được an toàn và ung dung. Khi vừa ăn xong mà đi chậm thì còn tránh được đau dạ dày. Mỗi lần bước thấy mình nhẹ nhõm, thư thái hơn hẳn. 

6) Vừa làm vừa thở. Thở nhẹ, đầu rỗng không và theo dõi nhịp thở. Sẽ thấy bên trong quang đãng như một buổi sáng. 

Mình kiên trì như vậy. Trước khi đi ngủ mình làm đẹp sơ sơ. Bôi kem các thứ mà hôm nào lười thì chỉ bôi nghệ lên mấy cái mụn. Xong mình uống sữa ấm, tối nào cũng uống đều. Từ 9h đến 10 rưỡi là thời gian mình làm việc. Mình sẽ cố gắng nằm xuống giường (mà thật ra đâu có giường đâu) lúc 10 rưỡi, đọc sách hoặc học tiếng Anh hoặc nghe truyện audio sao cho nhắm mắt ngủ trước 11 rưỡi. Như vậy cũng hơi muộn rồi nhưng mà vẫn trước 12h nên cũng đỡ.
Sáng dậy, mình uống một cốc nước lọc, vệ sinh cá nhân rồi nấu ăn. Mình pha thêm một chai sữa rồi mang sữa với đồ ăn sáng tới trường.

Vậy thôi.
Sắp tới giờ đi ngủ của mình rồi. Mình chỉ muốn nói là lúc ở nhà mình làm gì cũng được mà không làm gì cũng được, nhưng nhớ đặt từng hơi thở chậm rãi và nhẹ nhõm vào việc đó. Bước đi thôi cũng phải bước cho nhàn nhã, toàn tâm. Mình sẽ thấy thời gian và sức lực được tiết kiệm rất nhiều. 

Mình không theo học thuyết nào cả. Tự mình thấy như vậy thôi.
Mai mốt có gì hay mình sẽ lên đây kể nữa.
G9.

Mình đã thử

Có nhiều thứ mình nghe đến nhàm tai rồi, nhưng chỉ khi làm thử, mình mới tin. Mình cực bướng. Đó là điểm yếu. Nó ngăn cản mình tiến bộ trong rất nhiều trường hợp. Bướng và định kiến là rất nguy hiểm.
Hôm tựu trường, mình với HS có làm trắc nghiệm Kokology về ngôi nhà kẹo. Có 1 đáp án là khi gặp nhà kẹo thì nên thử hết tất cả các loại kẹo, nó ứng với người luôn tìm được khía cạnh tích cực của các đối tượng khác nhau trong cuộc sống. Thật như thế. Nên thử qua nhiều cách làm rồi đúc rút thông minh, chứ không nên định kiến và từ chối ngay từ đầu.
Quanh co một hồi, thứ mình muốn nói là gì? Đó là mình đã thử và thấy những điều sau thật sự giúp ích dù ban đầu mình không tin:
1) Soạn giáo án Word trước PowerPoint.
Nó sẽ giúp hình dung rõ các hoạt động dạy học và paste qua PowerPoint sẽ cực nhanh. Nếu làm PowerPoint trước thì sẽ bị vướng vào mấy việc tìm hình, chỉnh hiệu ứng các kiểu cực kì phiền.
2) Ghi nhật ký sau mỗi buổi học.
Đầu óc sẽ phản bội mình và khiến mình quên béng mọi vấn đề, tự dối mình là không có vấn đề gì cả. Việc dạy học sẽ đều đều và chỉ như để qua ngày. Đó là những vấn đề của người không ghi nhật ký, không biết nhìn lại bản thân. Nghĩ thôi chưa đủ, cần thiết ghi lại rõ ràng với ngày tháng cụ thể những vấn đề tốt và chưa tốt của tiết học/ngày học. Mình sẽ cảm thấy ngay ngày mai thôi mọi thứ đang bắt đầu khác đi.
Mình có thiết kế một mẫu nhật ký cho riêng mình và cảm thấy hiệu quả. Cuốn nhật ký sẽ tập trung vào học sinh thay vì vào giáo viên. Thay vì ghi là hôm nay mình làm tốt..., hôm nay mình làm chưa tốt... thì sẽ ghi là hôm nay học sinh vui vì... và hôm nay học sinh chưa vui vì... Mình sẽ ghi giải pháp ngay dưới đó, và điều này là bắt buộc.
3) Kết nối với học sinh
Mình đã từng muốn giữ cuộc sống riêng tư và cố giấu mình đi trên facebook. Mình sẽ luôn có một đời sống khác, tách biệt với lớp học. Nhưng dần dần, mình thấy kết bạn trên mạng XH hay không khoing quan trọng bằng việc trong lòng, mình có thật sự muốn hiểu học sinh không.
Không hiểu HS, hậu quả là GV sẽ quy HS vào những nhóm tính cách ngớ ngẩn mà ở đó, HS giống nhau y chang và GV thì xử lý cứng nhắc theo công thức. Không hiểu HS thì dạy HS kiến thức hay làm người đều không hiệu quả và tốn thời gian hơn. Cô giáo dạy may của mình hiểu kĩ chất liệu vải, cô có cách kéo căng, buông lỏng vải khi chạy máy, cách trải vải, uốn viền riêng cho từng loại chất liệu đó. Mình nghĩ đi dạy cũng không khác gì. Hiểu đối tượng thì mình sẽ làm việc nhanh hơn, tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều.
Năm nay mình đã tìm mọi cách để kết nối với HS. Từ những ngày đầu. Kết nối càng nhiều thì lượng thông tin mình có càng nhiều. Mình sẽ hiểu các con và rồi thương các con hơn.
4) Yêu học sinh
Nhiều GV luôn có câu cửa miệng: yêu con, thương con. Nhưng mấy ai thật sự như vậy.
Trong công việc của mình, mình nghĩ, nếu không yêu trò thì làm cách gì cũng không làm nổi. Yêu, nghĩa là lo lắng cho học sinh từ chuyện ăn uống đến học hành cho chu đáo, vì mình chịu trách nhiệm với toàn bộ tác phong của các con khi ở trường. Yêu, nghĩa là không chỉ có mặt đủ trong các hoạt động bắt buộc GV chủ nhiệm tham gia rồi cuối tháng lãnh lương cười hề hề, mà là cố gắng hết sức để không có trường hợp HS nào gặp khó khăn hay bị bỏ rơi trong bất cứ chuyện gì. Yêu, không phải là lên fb nói, mà là nghĩ về HS một cách nghiêm túc và nghiêm khắc. Điều gì mình thật sự không mong HS có thì uốn nắn các em ngay. Mình muốn HS trở thành con người như thế nào và mình sẽ làm gì, hết sức quan tâm ra sao. Đó mới là yêu.
Không yêu HS tới nỗi cuộc sống của nó đi vào cuộc sống của mình sâu sắc thì không đi dạy được. Nhưng bỉ ổi nhất không phải là không yêu HS, mà là dùng tình yêu thương HS như một luận điệu để lấy lòng HS và đánh bóng tên tuổi mình.

Happy Teacher

Trước đây mình không tin có "happy teacher". Thầy cô giáo phải gắn với hình ảnh căng thẳng, hay trăn trở, giỏi chịu đựng, bận tối mắt tối mũi. Nhiều người cũng hay tỏ ra bận bịu để trông có vẻ như mẫn cán và là giáo viên giỏi.

Thật ra không phải vậy. Giáo viên phải hạnh phúc.

Vào #happyteacher trên Instagram, thấy giáo viên trên thế giới họ hạnh phúc biết bao. Họ hạnh phúc được là chính họ, vẫn hưởng thụ bình thường, mặc bikini không có gì phải giấu giếm, che đậy như giáo viên bên mình. Họ hạnh phúc vì làm được cái này cái kia cho trò, họ khoe thoải mái, chứ không giả vờ khiêm cung, giấu biệt đi như bên mình.

Gần đây mình thấy lòng nhiều hạnh phúc hơn. Hằng ngày mình đi theo một nhịp độ sống đều đặn, bình tĩnh, chủ động. Mình chăm sóc cơ thể cẩn thận hơn rất nhiều và quan trọng nhất là đã có thể nấu ăn mang đi hằng ngày. Và dĩ nhiên, mình làm việc nhiều hơn, hiệu quả hơn. Trong mắt mình, từ dáng điệu mình, có thể đã toát ra một cái gì đó mới hơn xưa. Và không bao giờ phải ngần ngại, xấu hổ vì ta sống thoải mái, tung tăng. Vì học trò sẽ đọc được hạnh phúc trong mắt thầy cô. Chúng cũng sẽ được lây lan hạnh phúc.

Mỗi tiết dạy, với nhiều nhiệt tình và hạnh phúc như vậy, mình cảm thấy hài lòng hơn. Nhìn gương mặt của học sinh, mình có thể đoán được chúng cảm thấy ra sao. Ít ra, mình không gặp những khuôn mặt ưu tư, ái ngại như xưa nữa. Vì chính cô giáo ngày ấy nay đã không còn quá ưu tư, ái ngại, lấn cấn, nghĩ ngợi. Và hạnh phúc cứ lan tỏa khắp nơi.

Vào những lần mình thức suốt đêm chỉ để nghĩ về học trò, anh Khuê đã bảo với mình: "Em phải đi ngủ đi. Em phải thương em. Em hạnh phúc thì học trò cũng sẽ hạnh phúc. Học trò em không thể vui tươi khỏe mạnh khi mà em cứ sống như vậy. Chúng nó nhìn vào mắt em để sống. Đừng suy nghĩ nữa." Hồi đó mình không tin như vậy. Nhưng giờ mình đã thấy kết quả.

Mình muốn đem nhiều hạnh phúc hơn nữa cho học trò. Dĩ nhiên mình sẽ vẫn có thể thất bại như trước, hoặc nhiều hơn trước. Nhưng mình không bao giờ bỏ rơi học trò của mình trong nỗi hoang mang, bối rối như xưa đâu.

Giáo viên cũng là người

Mình xem đó là câu trả lời kinh điển mà người giáo viên có thể dùng để đáp lại tất cả những câu nói dạng: "Giáo viên phải thế này, thế nọ...".

Mình nghĩ rằng giáo viên cũng có những nhu cầu như người bình thường, được quyền phạm sai lầm. Dạy học cũng như đi làm công sở, tối về phải được nghỉ ngơi. Lấy mất thì giờ nhàn rỗi của người lao động là không thể nào bào chữa được.

Và còn nhiều nhiều khía cạnh khác có thể nêu ra để kêu gọi rằng: giáo viên cũng là người.

Nhưng đó là suy nghĩ của mình NGÀY TRƯỚC.

Mình nhận ra:

- Cái gì cũng có giá của nó. Bỏ ra cái gì thì nhận lại điều tương tự. Cứ thử vài lần sẽ thấy điều này tuyệt đối đúng luôn. Vậy nên mình muốn nghỉ ngơi cũng được thôi, nhưng ánh mắt học trò sẽ cho mình biết rằng sự hưởng thụ quá đà của mình đã sai lầm. Một ngày bỏ hết công việc, nằm xuống nghỉ, không nghĩ ngợi gì, cũng được thôi. Nhưng suốt một năm sau đó, mình sẽ hối hận vì cái ngày đó mình đã bỏ rơi học trò, chỉ chăm lo cho nỗi mệt mỏi của mình. Mắt học trò sẽ nói rằng mình đã bỏ chúng.

Có thể thức đêm, có thể làm việc thứ 7, Chủ Nhật. Không sao. Vì đó là yêu cầu của nghề mình chọn. Và vì mình vất vả như vậy nhưng thành quả mà mình nhận được quý giá vô cùng, không thể đo được bằng vật chất, không hề giống bất cứ loại đãi ngộ nào mà những nhân viên bình thường nhận được.

- Giáo viên không được tự cho mình quyền phạm sai lầm. Vì sản phẩm của mình là CON NGƯỜI. Cái cốc cái nồi bị lỗi thì làm lại cái khác. Người hư không bỏ đi được.

Dĩ nhiên làm gì có chuyện không phạm bất kì sai lầm nào. Nhưng phải hạn chế hết mức. Phải làm sao cho có ít sai lầm nhất. Phải cầu toàn.

Nhiêu đó thôi mà mãi sau này mình mới nhận ra, bỏ phí mất một quãng thời gian dài đau đớn, loay hoay.

Tóm lại, nói rất thật lòng, mình nghĩ GIÁO VIÊN KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI. Mình là giáo viên, mình chấp nhận điều đó một cách cực kì vui vẻ, không ta thán, xem đó như chuyện bình thường. Rồi cứ thế, mình kiên nhẫn làm công việc của mình. 

Nỗi lo

Có nhiều nỗi lo. Lo nộp báo cáo trễ, lo quên gửi email cho phụ huynh, lo đi muộn, bị trừ điểm, quên kí sổ đầu bài, bị trừ tiền.

Nhưng tôi vẫn còn đủng đỉnh chán chê, dầu phải sống chung với những nỗi lo đó từng ngày. Thường tôi hay quên, sót một vài công việc. Có hề gì. Tôi đâu có quan trọng giáo viên hạng A, B, C hay D gì.

Nhưng chiều nay dắt xe vào nhà xong, tôi thở dài một tiếng. Tiếng thở nghe rõ mồn một. Phải nén những tiếng thở dài chứ, con gái ai lại thở dài thườn thượt như vậy nhỉ? Hay sâu trong lòng, tôi đang có lo lắng gì?

Có những khi tôi không biết rõ tôi đang lo gì, chỉ thấy nặng nề. Đi xe hay bước bộ mà đầu óc tôi cứ cố lục lại từng chi tiết của ngày hôm nay để tìm cho ra nguồn gốc nỗi lo. Rồi tôi giật mình.

Sáng nay 9A1 im phăng phắc suốt tiết học. Chẳng là tiết trước, tôi bỏ ngang bài dạy vì lớp quá ồn. Tụi nhỏ chắc đã bàn nhau từ trước để hôm nay ngoan hơn. Tôi bất ngờ vì học sinh thương mình và tự giác đến như vậy. Nhưng tôi thấy em Khang - cái em hay nói chuyện mọi ngày - ngáp đỏ hoe cả mắt. Nhìn quanh lớp, tôi phát hiện thêm một em nữ nằm gục xuống bàn. Phần còn lại của lớp cố gắng nghe cô giảng. Sự im lặng khiến tôi rùng mình lo lắng. Tôi cố nói to, đi lại năng động hơn trong lớp, cố cho học sinh thấy hôm nay mình chuẩn bị bài rất kĩ, có nhiều tranh, clip, hoạt động nhóm sinh động. Nào là trò đuổi hình bắt chữ, nào là đoạn phim về tận dụng thời gian, nào là các đề thi NLXH mà mình cố công sưu tầm, nào là hoạt động thảo luận được thiết kế theo phương pháp 6 chiếc mũ tư duy. Nhưng cứ một chốc tôi lại lén nhìn một vài học sinh. Tôi ám ảnh vì ánh mắt những em vốn ồn ào hôm nay đã im lặng. Các em mỏi mệt, chán nản. Vì bài dạy của tôi chưa bao giờ đủ sức thuyết phục chúng, dù tôi có dùng nỗi buồn, nỗi giận dữ để khiến các em lo sợ. Còn vì chúng đã phải làm khác với chính mình. Tôi sợ tôi đã dạy các em lần đâu tiên bài học sống khác mình đi để vừa lòng người lớn. Tôi không buồn, tôi đau đớn. Và tôi biết mình sẽ phải dùng một cách khác thôi.

Chiều nay tôi nói rất nhiều trong 2 tiết học của 9A5. 9A5 rất thông minh, là lớp học tôi yêu quý nhất. Chính sự thông minh của chúng khiến tôi phải thật cẩn trọng. Song chiều nay, do nói nhanh quá, có một chỗ tôi đã nói lầm. Tôi khẽ trông thấy ánh mắt của những học sinh mình thường trò chuyện, ngợi khen. Tôi nhìn thấy sự thẳng thắn, mạnh dạn, tự tin của các em. Cả một chút chán nản. Tụi nhỏ của tôi, chưa bao giờ chúng cố tỏ ra hiểu một điều chúng không hiểu, cố khen một điều chúng thấy sai. Và tôi cứ đoán già đoán non: "Học sinh có thất vọng, có hồ nghi gì không nhỉ?". Cuối giờ, đám nhỏ giải tán rất nhanh, nói cười vui vẻ như chúng vẫn luôn thế. Nhưng nỗi day dứt khiến tôi không ngăn được việc níu áo một học sinh: "Hôm nay, tụi con có hiểu bài không?". "Dạ có. Một bài văn có từ 3-5 ý là tốt nhất, đừng quy kết vội vàng với cả cố viết dễ thương tí, phải không cô?". Tôi không nhớ mình đã nói thế, tôi chỉ nghĩ về cái chỗ mình đã nhầm lẫn. Rồi tôi còn điểm lại tất cả những khoảnh khắc nhầm lẫn, tẽn tò, vô duyên khác đã từng xảy đến từ đầu năm. Ôi, tôi không thể không tràn trề tuyệt vọng về bản thân. Dù học sinh tôi cứ hồn nhiên, vô tư, thật thà như thế. Và đôi lúc chúng còn rộng rãi yêu thương tôi nữa, có lẽ.

Cuối buổi chiều, tôi nán ở lại hơn một tiếng nữa để ôn bài cho Tiên trước khi thi vòng 2 đội tuyển vào ngày mai. Tôi có nói: "Nhiều lúc cô chẳng biết dạy gì cho con. Hay hôm sau tụi mình rủ nhau đọc một cuốn sách rồi đến lớp bàn về cuốn sách đó với nhau, đi?". Lúc đó là tôi chán và mệt mỏi cực độ rồi. Cảm giác lo lắng cho Tiên trộn lẫn với cảm giác bản thân mình kém cỏi, nhỏ bé khiến tôi nói rất nhiều trong một tiếng đó, về những gì mình trải qua, nhìn thấy, nghĩ về suốt một kì qua ở đây, về cảm giác không chắc chắn bất cứ cái gì của mình, và về những điều thật thà mà mình mong muốn. Cho một kì vất vả phía trước. Tôi căn dặn nhanh một vài lời để Tiên tự tin, rồi ra về. Bụng đau từng cơn một, lưng mỏi nhừ.

Nói thật, tôi cũng không rõ lắm là có điều gì đáng lo thật sự hay không. Hay hôm nay, sức khỏe không tốt nên tôi sinh ra nhạy cảm? Tôi chỉ muốn liên thiên vài dòng để cất được cảm giác nặng trịch trong lòng. Và bỗng dưng tôi muốn học sinh mình cũng hiểu cảm giác của mình lúc này. Có một người đang nghĩ đến chúng, lo cho chúng, thật lòng thật dạ với những cảm xúc kì lạ nhất trên đời.

Đội tuyển của cô Hà

Dĩ nhiên các con chẳng phải là của cô, của một mình cô rồi, nhưng cô vẫn thích gọi 10  (+2) thành viên của đội tuyển mình như vậy. Vì trong quãng thời gian rất ngắn ngủi vừa qua, tính từ khi thành lập đội tuyển, cô đã được ở bên các con khá nhiều.

Cô nhớ rất rõ quá trình cô tìm thấy các con giữa hơn 100 học sinh khối 9 mà cô giảng dạy. Những bài kiểm tra đầu tiên của các con được cô hào phóng cho điểm cao nhất trong khối, chỉ vì cô thấy bạn nào cũng chân thật, cá tính. Những bài viết ấy có thể chưa chuẩn mực, nhưng trong đó luôn có một cái gì đó khiến cho các con khác với số đông, không bị hòa lẫn. Cô nhớ Gia Hân với những phát biểu thẳng thắn tới mức đôi khi khiến cô cảm thấy tự ái, Quang Triết với những trang viết thỏ thẻ, nhẹ nhàng, đầy mơ mộng, Lan Anh với bài văn đong đầy tình yêu về xứ dừa Bình Định,... Mới đi dạy lần đầu, cô không đủ sức lực để truyền cho các con thật nhiều kinh nghiệm, công thức, khuôn mẫu làm bài, mà cũng không thật cần thiết. Cô chỉ có thể giúp các con bằng thái độ động viên hết mình trước mỗi một câu văn chân thật, một ý tưởng tự do của các con mà thôi.

Sự thật là các con đã thay đổi cô rất nhiều từ chính những điều các con viết. Không phải tự nhiên mà cô hay nhớ lại hồi mình bằng tuổi các con - một giai đoạn cực kỳ đặc biệt trong cuộc đời đi học của cô. Cô đã có một chút hổ thẹn vì vào thời điểm đó, mình đã không dám nói thẳng, nói tự do, không giàu ý tưởng và mơ mộng như các con. Cô quá trau chuốt câu chữ, rèn giũa cho nó thật giống của người lớn, mà bỏ lỡ biết bao nhiêu hồn nhiên. Cô cũng hay nghĩ vẩn vơ về những điều người ta nói với cô trước đây: "Học trò trong Nam học Văn chán lắm, nó thiếu hẳn cái chiều sâu của dân Bắc". Cô thấy nói vậy là hoàn toàn sai. Nếu học sinh "giỏi", "có chiều sâu" các thứ rồi, thì chúng còn cần thầy cô làm gì? Các con, mỗi người là một cá thể vô cùng kỳ lạ, đẹp đẽ, các con không cần phải cố gắng để có chiều sâu chiều nông gì hết cả. Các con chỉ cần cứ như bây giờ, "chân thật đến đáy", đọc nhiều sách, trải nghiệm nhiều điều trong cuộc sống, biết suy nghĩ, biết buồn vui là được rồi. Rốt cuộc, dù sao cũng không thể lấy giáo viên là chuẩn mực để bắt học sinh cũng sống một cuộc đời như thế, nghĩ ngợi và nói năng như thế được. Các con có thế giới riêng mà những người như cô không hiểu và không bước vào được, chỉ có thể tôn trọng mà thôi.

Đội tuyển à, cô cũng nhớ cả sự cố gắng của các con qua từng bài viết. Hôm mình làm bài kiểm tra để chọn ra 10 người đi thi cấp Quận, các con đã có mặt đông đủ, ai cũng đầy lo âu. Các con hỏi cô rất kỹ từng bước làm bài. Khi chấm bài, cô có cảm giác, Khang đã dồn rất nhiều sự chú ý để viết một bài văn tương đối mạch lạc, cả chữ viết và cách diễn đạt của con trong bài viết đó cũng được cải thiện rất đáng kể. Còn Linh, con không còn là cô học trò nói cười tự do, lộ rõ vẻ cá tính, nghịch ngợm như buổi đầu cô biết nữa, con đã ngồi lại rất lâu để viết gần 3 trang giấy về lỗi lầm và sự biết ơn, trong đó có dẫn lại một chi tiết trong Những người khốn khổ mà cô rất thích. Đến tận lúc này, cô vẫn tin con thuộc vào tốp đầu của đội tuyển. Hải My, Gia Hân ban đầu không định vào đội tuyển, nhưng khi đã quyết định thì các con lại rất vững vàng, dồn nhiều niềm tin vào kỳ thi cấp Quận. Cô nhớ là vào giờ chót, khi đội tuyển dư ra một người và cô đến đặt vấn đề với hai bạn, thì cả Hải My và Gia Hân đều không hề muốn nhường chỗ của mình trong đội tuyển cho các bạn khác. Các con hiểu rất rõ đây là cơ hội của chính các con. Cô rất cảm động vì thái độ đó. Vậy mà ban đầu cô đã hiểu sai, cô cứ ngỡ các con chỉ muốn chơi đùa với cô và môn học này.

Chỉ ít tuần với đội tuyển, nhưng cô đã có rất nhiều cảm xúc khác nhau. Cô chắt lọc từng niềm vui nhỏ khi thỉnh thoảng, cứ sau tiết học là lại có bạn lên đăng ký vào đội tuyển Văn. Có lần, vì quá sung sướng, cô đã gọi điện cho gia đình ngay sau khi đi làm về để kể chuyện, rằng trên lớp có một học sinh cứ hỏi đi hỏi lại: "Cô ơi ĐT Văn ai dạy?". Khi được hỏi "Con thích ai dạy con?" thì học sinh ấy đã trả lời bằng cách chỉ tay vào cô. Nhưng thời gian qua, cũng có những ngày cô cảm thấy rất đau đầu, căng thẳng. Đó là hôm cô soạn chương trình học cho các con. Cô đã nghĩ mãi về những điều cô được học và chưa được học hồi trước, những điều cô thích, những điều khiến cô cảm thấy nhẹ nhàng và vui vẻ. Cô muốn các con cũng cảm thấy nhẹ nhàng và vui vẻ khi học Văn, và những điều hồi xưa cô Phải học, các con sẽ Không Cần học nữa. Cô chẳng kịp nghĩ gì về thành tích, chuẩn kiến thức, khung đề thi này nọ, vậy thôi mà cũng mất trọn một ngày để soạn chương trình dạy ĐT cho các con. Nhìn chương trình dạy học đầu tiên mình tự soạn thảo, cô thấy vui sướng lạ lùng. Cô nhìn thấy các con cũng có một chút vui mừng, háo hức. Nếu văn chương là một thứ thoải mái cỡ vậy, thì ai mà không yêu thích cho được.

Kỷ niệm căng thẳng thứ hai của cô là lần phải quyết định 10 bạn nào sẽ vào đội tuyển chính thức để đi thi cấp Quận. Cô không muốn gạch bỏ tên bất kỳ bạn nào ra khỏi danh sách, cô không muốn các con buồn vì quyết định của cô, dù quyết định ấy là như thế nào. Và cô thậm chí còn cầu mong các con cảm thấy coi thường cái kỳ thi dở hơi này một chút. Bởi vì đầu óc các con xứng đáng được tiếp nhận nhiều thứ phong phú hơn, chứ không phải chỉ là những bài văn bảnh chọe mang đi thi. Các con có thể không đi thi, không phải là học sinh giỏi, nhưng các con có thể đọc sách, trải nghiệm, vui chơi, làm những chuyện điên rồ khác của tuổi trẻ. Cứ đào mãi, đào mãi vào mấy cái đề thi đầy tính áp đặt kia, thì làm sao mà "có chiều sâu", "sâu sắc trong văn chương" hơn được? Tuổi trẻ không phải là để gục mặt vào sách vở. Thế nên cô đã cảm thấy rất tiếc nuối khi bao nhiêu năm tháng trước đây, cô đã quá đam mê những kỳ thi. Nó khiến cô già đi, nó khiến cô bị ảo tưởng, nó mang đến cho cô những hành trang giả dối rủng roẻng. Bấy nhiêu điều, cô muốn nói hết cho các con hiểu, nhưng lại không nói được. Các con mạnh mẽ hơn cô hồi xưa, nhưng cô biết, nghe tin mình không được vào đội tuyển, bạn nào cũng ít nhiều tiếc nuối.

Còn lại 10 bạn, các con có vẻ đã rất vui khi được đi học đội tuyển. Một phần vì các con chăm ngoan, một phần có lẽ là vì được ăn, được mặc đồ tự do, lại còn được chụp ảnh, nói chuyện nhiều hơn với các bạn lớp khác. Các con mới 14 tuổi, các con hồn nhiên như vậy đấy. Một số bạn như Tiên, Lan Anh, Triết, Khang hay Phúc thì lại khiến cô cảm thấy các con yêu môn Văn rất nhiều. Cô thấy may mắn khi có tất cả các con, những học trò thật đặc biệt, và dù công việc bồi dưỡng ĐT là quá nặng nề và áp lực với một giáo viên mới ra trường, cô vẫn nhận và cố sức. Nhiều khi, nhìn các con, cô chỉ muốn lao đến bên bàn soạn bài ngay. Cô muốn chuẩn bị thật kỹ để mang đến cho các con một điều gì đó thật vui vẻ, bổ ích, tốt đẹp. Các con đã làm nên sức mạnh trong cô như vậy đấy.

Hôm đưa các con đi thi cấp Quận, nhìn mấy đứa học sinh của mình ngơ ngác giữa một ngôi trường lạ cùng bao bạn bè lạ, cô thấy thương các con nhiều quá. Các con biết rằng ở bên ngoài, mọi thứ chẳng còn giống như khi mình ở "nhà" mình là LSTS nữa, nhưng các con đâu hình dung được những tính toán của người lớn. Các con chẳng hiểu được đâu. Ở trường nhìn bạn nào cũng rạng rỡ, xinh đẹp, tự tin, vậy mà lúc ra ngoài, cô lại thấy các con biết bao là bé bỏng. Các con kể với cô rằng học sinh trường mình hay bị chê là "con nhà giàu, chảnh chọe", và các con cảm thấy bối rối vì điều đó. Cô nhớ Gia Hân đã nhìn ra phía cô mãi lúc con đã vào phòng thi rồi, thế nên cô đã cố gắng tìm một chỗ ngồi có thể khiến con dễ trông thấy cô nhất. Nhưng rồi cô nhận ra, sự có mặt của cô không giúp cho các con làm bài tốt hơn, thậm chí còn gây mất tập trung, làm giám thị để ý, nên cô đi ra. Tới cổng trường, lòng cô nặng trĩu.

Hôm nay, cô nhận được kết quả kỳ thi vừa rồi. Chỉ 1/10 bạn được vào vòng trong. Cô không biết nên cảm thấy chúng ta may mắn hay xui xẻo nữa. Có quá nhiều điều cô muốn nói với các con, từng bạn một, để các con nhanh chóng quên đi kỳ thi này vào ngày mai. Nhưng rồi cô im lặng. Vì cô chợt nhớ ra là các con đâu có yếu ớt như cô hồi nào. Các con đều là những bạn học sinh rất cá tính, thẳng thắn, nên không thể dễ dàng xuống tinh thần vì mấy chuyện xoàng xĩnh này được. Tình cảm yêu thương và lời nhắn cho các con, cô đành gửi hết vào bài viết nhỏ này. Cô mong đội tuyển của cô Hà sẽ mãi như các con bây giờ: không nghe theo khuôn mẫu, không biết nói dối. Các con sẽ dành những ngày tháng phía trước để đọc nhiều hơn, chơi nhiều hơn, làm nhiều chuyện giật gân hơn để làm đầy tuổi trẻ của chính mình. 

Cô luôn ở bên các con!

Viết vội đêm cuối học kỳ

Hôm nay đã là ngày cuối của học kỳ.

Mình sẽ không nói về những thứ mình làm không tốt. Không phải vì mình làm tốt hết. Mà vì nhiều thứ không tốt quá, chả biết kể bao giờ mới hết.

Hoang mang, lo lắng, rồi hối hả chạy nước rút cho mấy ngày cuối, giờ này mình vẫn còn chưa hết băn khoăn.

Cuối giờ chiều nay vẫn có mấy học sinh phải ở lại với mình để rèn chữ, luyện câu. Tức là những công việc đơn giản nhất của viết văn. Trong đó có một học sinh là người nước ngoài, viết Tiếng Việt chưa sõi, một học sinh nam khác thì rất hiền, hiểu biết, nói rất tốt nhưng chữ thậm xấu và viết không bao giờ thành câu. Mình chỉ lo, không biết những giờ phút ít ỏi cuối cùng này có đủ khiến tụi nhỏ nhận ra điều gì, thay đổi điều gì không?

Cũng cuối giờ chiều hôm nay, một nhóm gồm 4 học sinh đến gặp mình xin làm bài kiểm tra cải thiện điểm. Tụi nhỏ nói: "Con không muốn xếp loại khá vì kỳ rồi con bị loại trung bình. Con muốn năm sau được ở lại trường mình cô ạ", "Con đã tập viết rất nhiều cô ạ, chữ con được như thế này là cả một thay đổi ghê gớm. Nhưng bài con vẫn bị thấp điểm, con buồn lắm", "Cô chỉ cho con làm sao để viết bài nghị luận xã hội hay đi cô, con sẽ làm theo cô ạ, con muốn viết hay như các bạn điểm cao", "Con và mẹ ngồi làm bài văn này, mất rất nhiều thời gian. Giờ về mẹ hỏi con không biết nói ra sao vì con cũng không biết nó dở bắt đầu từ chỗ nào. Con thấy con cố hoài mà điểm vẫn thấp cô ạ". Thế rồi 4 học sinh ngồi lại vào một góc lớp, chăm chỉ làm đề thi cải thiện cô ra. Nhìn những ánh mắt trong sáng đang tràn đầy căng thẳng, lo lắng, thật lòng mình muốn làm gì đó cho chúng. Nhưng rồi mình vẫn chẳng thể chấm điểm cao vọt hẳn lên so với thực lực học sinh, chỉ dám rón rén ghi vào cuối bài: "Con rất có ý chí. Cô chúc con thi tốt. Con ráng lên".

Những ánh mắt thơ ngây của những đứa học trò tuy lớn xác mà vụng dại, hồn nhiên đó chắc chắn đêm nay sẽ khiến mình khó ngủ.

Dạy gần 150 học sinh, thú thật, tới giờ phút này mình chưa nhớ hết tên tụi nhỏ và thỉnh thoảng vẫn gọi nhầm. Tên họ còn chẳng nhớ, nói gì đến tâm tư, sở nguyện của từng đứa. Đã nhiều lần, mình phải tự giật mình. Như hồi chiều chẳng hạn. Trời ơi, tại sao tới giờ này mình mới biết? Rằng Hạnh Nguyên không phải là đứa học trò viết văn y hệt ngôn tình, đanh đá cá cầy, lại hay phàn nàn về điểm như mình từng nghĩ, mà chỉ là cô bé có đôi mắt tròn xoe, trót xếp loại trung bình kỳ trước và hiện tại đang chịu nhiều áp lực? Rằng nếu nhìn bề ngoài thì Ngọc Thiện có vẻ cẩu thả, làm văn "cho có" như một số bạn nam khác, nhưng thật ra là ngược lại, em có tính cách y hệt như tên em - hiền lành, thánh thiện, em nỗ lực rất nhiều để viết văn hay và viết chữ đỡ nguệch ngoạc. Rằng Tuấn Duy, Cát Tường không chỉ là những học sinh hăng hái phát biểu mà còn rất thích viết văn, mong muốn viết được những bài văn hay như các bạn điểm cao?

Một kỳ học vừa qua, có kể hết ngày cũng không hết những thiếu sót mà với cương vị giáo viên bộ môn, cô phải chịu trách nhiệm. Song cô biết, học sinh của cô tuy hồn nhiên nhưng lại rất biết suy nghĩ, biết thương cô giáo. Nên cô vẫn luôn tin rằng tụi con sẽ làm thật tốt, để vượt lên chính tụi con của ngày thường.

Lúc này đây, cô thương tụi con hơn bao giờ hết. Và cô chỉ biết cầu nguyện. Cùng với viết ra vài dòng vội vã ở đây cho tụi con thôi.

Kỳ sau trở đi cô sẽ chăm ghi chép về tụi con hơn

"Nói đến bà thì không thể nào không nói về bài thơ "Bếp lửa" của nhà văn Bằng Kiều".

(HS Đức Minh 9A5)

- Từ "hà" trong tiếng Hán có nhiều nghĩa, có nghĩa là sông, có nghĩa là ráng chiều, có nghĩa là từ để hỏi, lại có một nghĩa là con tôm nữa.
- Cô ơi vậy tên cô có nghĩa là gì cô? Chắc là con tôm đúng không cô? Hihi, cô ơi con thích ăn con hà lăn bột!
(HS Phúc 7A6)

Trong giờ học bài "Mã Giám Sinh mua Kiều":

- Câu Hỏi quê, rằng: "Huyện Lâm Thanh cũng gần" vi phạm phương châm về chất ở chỗ nào?
My hăng hái:
- Thưa cô Mã Giám Sinh nói dối ạ. Mã Giám Sinh không phải ở Lâm Thanh mà lại nói là ở Lâm Thanh.
- Tốt. Vậy Mã Giám Sinh quê ở đâu?
- Dạ thưa cô, Lâm Đồng ạ.
(HS My 9A5)

"Đôi chân của nó thì lúc nào cũng khỏe, em nói đôi chân nó khỏe vì có lần em thấy con mèo mun nhà em đã nhảy từ trên mái nhà xuống thế mà nó vẫn còn sống nhăn răng".

(HS Minh 7A6)

"Em học lớp 7. Học trường này đã nhiều năm (hẳn là nhiều năm) nhưng em quý nhất cô Hà.

Cô Hà chỉ cao hơn bạn Quỳnh Anh và bạn Phúc (hai đứa lùn nhất lớp 7A6) một chút. Cô là giáo viên năm đầu, hay đi trễ, hay than là công việc lu bu, lại còn không biết sắp xếp công việc khoa học. Nhưng nhờ có sự giúp đỡ của chúng em, cô có nhiều tiến bộ.  

Cô dạy hay, cho chúng em chơi nhiều trò chơi, hay mua sách cho chúng em và rất thương chúng em. Em thương cô Hà lắm". 

(HS Bảo 7A6)

"Quả bàng có nhiều công dụng đối với người và động vật. Cho con người bóng mát, cho chuột thức ăn. Có lần em lượm được một quả bàng, ăn thử thấy chát chát chua chua nhưng chuột lại thấy ngon, hay gặm để đỡ ngứa răng". 

(HS Phúc 7A6)

"Đề: Viết thư cho một người bạn nước ngoài.

Bài làm: "Chào bạn Đào. Chắc bạn không biết mình đâu nhỉ? Nhưng mình biết bạn đấy. Tất cả mọi người đều biết những hành động gần đây của bạn ở ngoài biển Đông. Bạn coi chừng bạn nghe.

Không thân ái. Chào Đào!"

(HS Đoan 7A6)

[Phần 2] 3 bước soạn bài hiệu quả (Ngọc Hà dịch)

Nguồn: http://www.wikihow.com/Make-a-Lesson-Plan

Bước 2: Dàn dựng buổi học

1. KHỞI ĐỘNG (HÂM NÓNG)

Lý do là: vào lúc bắt đầu tiết học, não bộ học sinh thường chưa tập trung ngay được. Lấy ví dụ về phẫu thuật tim. Nếu một người lập tức đi vào giải thích cách làm (chúng ta có lẽ đều sẽ bắt đầu như vậy cả), thì nào, chậm lại một chút và nói về con dao mổ cái đã. Hãy bắt đầu một cách dễ dàng như thế. Đó là mục đích của khởi động: không phải đo lường kiến thức học sinh, mà là đưa chúng vào đúng đường ray giáo viên mong muốn.

•  Hoạt động cho phần khởi động có thể chỉ là một trò chơi đơn giản (chẳng hạn hỏi các từ vựng theo chủ điểm để kiểm tra học sinh hiểu bài tới đâu, nhớ được gì). Cũng có thể hỏi một câu bất kỳ, tổ chức chơi trò mingle, hoặc nói chuyện về một tấm hình. Dù là gì chăng nữa, hãy để học sinh nói. Để chúng được nghĩ ngợi về chủ đề bài học (kể cả khi bạn không nói ra chủ đề ấy một cách rõ ràng).

2. TRÌNH CHIẾU THÔNG TIN

Vấn đề chỉ là làm sao cung cấp thông tin một cách rõ ràng, thẳng thắn nhất thôi, đúng vậy chứ? Dù bạn thiết kế bài dạy theo cách nào thì cũng hãy bắt đầu bằng việc trình chiếu thông tin trước. Đó là một đoạn phim, một bài hát, đoạn văn, hoặc một khái niệm. Và đó phải là một nội dung hết sức cốt lõi của toàn bài.

• Dựa vào khả năng học sinh, bạn chọn xem mình sẽ nói những ý chính nào. Hãy nghĩ xem mình phải quay ngược trở lại bao xa để giải thích những nội dung cốt lõi đó. Ví dụ, câu “Anh ấy đặt áo choàng trên giá” sẽ chẳng có ý nghĩa gì nếu không biết “áo choàng” và “giá” có nghĩa là gì. Hãy đưa cho học sinh những khái niệm cực kì đơn giản và để phần tiếp theo của bài học củng cố cho khái niệm đó.
• Cũng khá là hữu ích nếu nói thẳng ra luôn với học sinh là chúng sắp học gì. Tức là cho chúng biết mục tiêu bài học. Không thể có gì rõ ràng hơn cách này. Học sinh sẽ biết trước là chúng sẽ thu được gì sau hôm nay.

                                        

3. LUYỆN TẬP CÓ HƯỚNG DẪN

Giờ thì học sinh nắm được các thông tin cần thiết rồi, cho nên bạn sẽ nghĩ ra một hoạt động nào đó để chúng được thực hành. Tuy nhiên, mọi thứ vẫn còn mới mẻ nên hãy bắt đầu bằng một hoạt động có trợ giúp. Lập bảng, nối hai cột, hoặc nhận diện hình ảnh. Một ví dụ: chúng ta rõ ràng không thể nào học viết một đoạn văn trước khi học điền vào chỗ trống. Học sinh cũng vậy!

• Nếu đủ thời gian để tiến hành 2 hoạt động thì sẽ tốt hơn. Ý tưởng này rất hữu hiệu khi ta muốn kiểm tra hiểu biết của học sinh trên hai mức độ khác nhau – chẳng hạn như viết và nói (hai kĩ năng riêng biệt). Cố gắng kết hợp nhiều hoạt động đa dạng cho những học sinh có khuynh hướng khác nhau.

                                           

4. KIỂM TRA THÀNH QUẢ LÀM VIỆC, ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH HOẠT ĐỘNG

Sau khi luyện tập có hướng dẫn, hãy đánh giá học sinh. Chúng có tỏ ra hiểu những gì giáo viên trình chiếu trước đó? Nếu có thì tốt. Bạn có thể tiếp tục, giải thích thêm những yếu tố hóc búa hơn trong khái niệm ban đầu hoặc cho học sinh luyện tập những kĩ năng khó hơn. Còn nếu học sinh chưa hiểu, hãy quay lại khái niệm. Tự đặt câu hỏi: Làm thế nào để cung cấp khái niệm theo một cách khác đây?

• Dạy một thời gian, chắc chắn bạn biết những học sinh tiếp thu kém. Hãy ghép cặp chúng với các học sinh khá để lớp tiến bộ. Không ai muốn để những học sinh cá biệt bị bỏ lại phía sau, nhưng chúng ta cũng chẳng muốn cả lớp phải dừng lại đến khi ai nấy đều đã hiểu bài rồi mới học tiếp.

                               

5. HOẠT ĐỘNG TỰ DO

Đến đây thì học sinh đã có căn bản, nên để cho chúng tự luyện tập. Nhưng đừng nghĩ là bạn có thể ra khỏi phòng! Điều này chỉ có nghĩa là học sinh cần cố gắng sáng tạo hơn nữa để bản thân chiếm lĩnh được thông tin giáo viên cung cấp. Vậy làm sao để tâm trí học sinh tự do rộng mở?

• Tất cả tùy thuộc vào nội dung bài học và kĩ năng bạn muốn kích thích ở học sinh. Có thể tổ chức bất cứ cái gì theo ý bạn: ví dụ như một dự án làm con rối trong vòng 20 phút, hoặc một dự án khác kéo dài 2 tuần với chủ đề bao trùm là cuộc tranh luận nảy lửa về thuyết tiên nghiệm.

                                       

6. DÀNH THỜI GIAN CHO NHỮNG CÂU HỎI

Nếu lớp học dư dả thời gian để gói trọn vấn đề, hãy dành 10 phút cuối cho những câu hỏi. Có thể bắt đầu bằng một cuộc thảo luận và chuyển tới những thắc mắc sâu hơn nhằm khám phá bản chất vấn đề. Hoặc đây có thể là thời gian để bạn nói lại vấn đề một cách rõ ràng, đơn giản và sáng sủa hơn. Cả hai cách này đều có ích cho học sinh.

• Nếu có một nhóm học sinh không bao giờ chịu giơ tay, hãy để chúng làm việc luân phiên với nhau. Chẳng hạn đưa cho chúng một khía cạnh của chủ đề rồi yêu cầu thảo luận 5 phút để phản biện. Sau đó mang vấn đề chính trong cuộc thảo luận đó trước lớp cho các nhóm khác tiếp tục thảo luận. Những chi tiết thú vị chắc chắn sẽ sinh ra từ đây!

                                     

6. KẾT THÚC VẤN ĐỀ CỤ THỂ

Theo một nghĩa nào đó, một bài học giống một cuộc trò chuyện. Nếu chỉ đơn thuần dừng nó lại, dường như có gì đó vẫn còn lơ lửng. Cách làm này không sai, nhưng để lại cảm giác lấn cấn, không thoải mái. Nếu còn thời gian thì hãy cố gắng tổng kết bài học trước học sinh và trình bày rõ ràng, cụ thể nhất những gì học sinh vừa học được.

• Dành 5 phút để nhắc lại khái niệm chính của bài học. Đặt câu hỏi kiểm tra kiến thức (đừng đưa thêm thông tin mới) để tóm tắt lại những gì cả cô và trò vừa làm được, thu được trong buổi học. Và công việc của bạn sẽ kết thúc trong sự trọn vẹn, chắc chắn.

(Còn nữa)

[Phần 1] 3 bước soạn bài hiệu quả (Ngọc Hà dịch)

Nguồn: http://www.wikihow.com/Make-a-Lesson-Plan

Để soạn được một giáo án hiệu quả nhất, dĩ nhiên bạn sẽ phải bỏ ra rất nhiều thời gian, sự chăm chỉ cùng khả năng thấu hiểu mục tiêu, năng lực học tập của học sinh. Mục đích của soạn giáo án cũng giống như mục đích của việc dạy học nói chung, đều là để thúc đẩy học sinh hiểu những gì bạn đang dạy và ghi nhớ nhiều nhất có thể. Sau đây là một số ý tưởng giúp bạn tạo ra hiệu suất tối đa cho công việc này.

Bước 1: Vạch ra CẤU TRÚC CƠ BẢN cho giáo án

Mục tiêu: Dạy học sinh hiểu về các mùa

1. Hiểu rõ mục tiêu của mình

Khi bắt đầu mỗi bài soạn, hãy viết mục tiêu bài học vào phần trên cùng của giáo án. Hãy làm cho mục tiêu ấy trở nên đơn giản tới không ngờ nổi. Chẳng hạn: “Học sinh có khả năng nhận biết những cấu trúc cơ thể khác nhau của động vật cho phép chúng ăn, thở, vận động và phát triển”. Một cách cơ bản nhất, đây chính là những gì mà học sinh có thể làm được sau khi học bài! Nếu muốn kỹ hơn một chút, chúng ta sẽ nói rõ hơn cách để học sinh thực hiện được mục tiêu này (qua video, trò chơi hay thẻ flashcard, v.v..?)

• Nếu đang phải làm việc với những học sinh giỏi, chúng ta có thể đặt ra những mục tiêu cơ bản kiểu như “Phát triển kỹ năng đọc hoặc viết”. Trường hợp này đòi hỏi bạn phải tập trung vào mục tiêu phát triển kỹ năng hoặc hình thành khái niệm. Bạn có thể xem lại một bài viết gần đây trên wikiHow để hiểu rõ hơn cách viết mục tiêu bài học.

Hiểu văn xuôi của Shakespeare từ một góc nhìn khác, chuẩn bị thi giữa kỳ

2. Viết ra đại ý

Dùng bút nét lớn để gạch đầu dòng những ý tưởng lớn nhất cho bài học. Ví dụ, nếu bài học của bạn là về Hamlet của Shakespeare, thì đại ý phải bao quát được vị trí của Hamlet trong sự nghiệp Shakespeare; mức độ xác thực của các sự kiện lịch sử được miêu tả trong tác phẩm; và mối liên hệ giữa chủ đề khát vọng và do dự với hiện thực xã hội ngày nay.

• Điều này cũng còn tùy thuộc vào độ dài tiết học. Chúng ta có thể ước lượng khoảng tầm 6 bước cơ bản cho mỗi bài học, và tất cả 6 bước này phải được nói tới trong đại ý. Dĩ nhiên bạn có thể ước lượng nhiều bước hơn thế.

3. Lập biểu đồ thời gian

Nếu có quá nhiều nội dung phải dạy trong một khoảng thời gian cố định, hãy chia bản kế hoạch của bạn thành từng phân đoạn mà ở đó, ta có thể điều chỉnh tốc độ giảng dạy nhanh lên hay chậm đi, phòng khi có những nội dung/tình huống đột xuất xuất hiện. Chúng ta sẽ thử thực hành điều này trên một tiết học kéo dài 1 tiếng.

-        1:00 đến 1:10 (10p): Khởi động: Thiết lập sự tập trung của cả lớp và kết nối nội dung thảo luận hôm qua (về các bi kịch kinh điển) với vấn đề của hôm nay (vở kịch Hamlet).
-        1:10 đến 1:25 (15p): Trình chiếu thông tin: Tóm tắt sự nghiệp Shakespeare, tập trung vào giai đoạn 2 năm trước và sau Hamlet.
-        1:25 đến 1:40 (15p): Thực hành có hướng dẫn: Cả lớp thảo luận về chủ đề chính của vở kịch.
-        1:40 đến 1:55 (15p): Tự thực hành: Cả lớp viết những đoạn văn ngắn mô tả những sự kiện ngày nay theo văn phong Shakespeare. Đặc biệt, nên khuyến khích những học sinh khá viết 2 đoạn văn, và kèm cặp thật tỉ mỉ đối với những học sinh tiếp thu chậm hơn.
-        1:55 đến 2:00 (5p): Kêt luận: Thu lại bài làm của học sinh, giao bài tập về nhà, giải tán lớp học.

4. Thấu hiểu học sinh

Hãy nhận diện thật rõ đối tượng mà bạn đang có trách nhiệm giáo dục. Phong cách học tậpcủa chúng là gì (thiên về thị giác, thính giác, xúc giác hay kết hợp tất cả)? Những gì chúng đã biết rồi, chỗ nào còn chưa rõ? Trước tiên hãy hướng trọng tâm giáo án tới việc đáp ứng nhu cầu của tất cả các nhóm học sinh trong lớp, rồi sau đó mới thay đổi dần để phù hợp với những học sinh khiếm khuyết, những em gặp khó khăn trong việc tiếp thu hoặc không có động lực học, cũng như học sinh tài năng.

• Điều thách thức ở đây là bạn đang làm việc với một tập hợp hỗn độn những người hướng ngoại và hướng nội. Một số học sinh thể hiện ưu thế khi làm việc độc lập trong khi số còn lại sẽ phát triển tốt nếu được làm việc cặp/nhóm. Bạn phải hiểu rõ điều này để tạo ra các hoạt động tác động được lên từng nhóm sở trường khác nhau.
• Chưa dịch được.

5. Tạo mô hình học tập dựa trên sự tác động lẫn nhau giữa các học sinh khác nhau

Một số học sinh làm tốt khi được độc lập, số khác theo cặp, số khác theo nhóm lớn. Khi bạn để chúng tự tác động và xây dựng lẫn nhau cũng chính là lúc bạn đang làm công việc của mình. Tuy nhiên, vì mỗi học sinh đều khác biệt, nên hãy cố tạo điều kiện để tất cả các hình thức tác động có thể có đều được xảy ra. Học sinh của bạn (và tinh thần đoàn kết lớp) chắc chắn sẽ khá lên!

• Trên thực tế, bất kỳ hoạt động nào cũng có thể được thiết kế thành các dạng khác nhau: làm độc lập, làm theo cặp và theo nhóm. Nếu ý tưởng của bạn đã được sơ đồ hóa chi tiết rồi thì hãy xem thử có cách nào sửa chữa nó để kết hợp thêm các dạng thức hoạt động khác không. Thường thì vấn đề chỉ nằm ở chỗ bạn có khéo léo chắp nối vấn đề hay không thôi.

6. Đặt bài dạy vào nhiều phong cách đa dạng

Chúng ta có những học sinh chẳng thể ngồi yên suốt một đoạn phim dài 25p, và chúng ta cũng có những học sinh đọc say sưa một đoạn trích dài 2 trang giấy mà chẳng phân tâm chút nào. Trong hai nhóm học sinh trên, chẳng có nhóm nào ngớ ngẩn hơn nhóm nào cả. Hãy giúp đỡ chúng bằng cách thay đổi hoạt động liên tục để tận dụng những khả năng khác nhau của các em.

• Mỗi học sinh học theo một cách khác nhau. Một số cần phải được nhìn thấy thông tin, một số cần nghe, và số khác cần được sờ nắm chúng theo đúng nghĩa đen. Nếu bạn đang dành một khoảng thời gian đáng kể để nói thì nên dừng ngay việc này lại đi, và, thay vào đó, để học sinh tự nói. Nếu chúng đang đọc, bạn thử đưa ra một hoạt động thực hành để kiến thức được đi vào thực tiễn sinh động. Khi ấy, học sinh cũng sẽ ít cảm thấy chán nản hơn.

Bước 2